Miejsce pracy jest uważane za jedno z najbardziej oczywistych środowisk do prowadzania programów zdrowotnych ze względu na dużą ilość czasu spędzanego w pracy oraz możliwość wdrożenia i rozwoju zintegrowanego podejścia do szeroko rozumianej profilaktyki. Niezwykle ważne jest, abym pracodawcy wiedzieli jakie mają możliwości oraz jakie korzyści mogą przynieść działania mające na celu utrzymanie i umacnianie zdrowia pracowników.
W wielu krajach, obok przykładania szczególnej wagi do działań profilaktycznych, podkreśla się również ich opłacalność. Wieloośrodkowe badanie przeprowadzone w krajach Europy, Ameryki Północnej i Australii wykazało, że inwestycja 1 EUR w ochronę zdrowia pracujących zwraca się w kwocie 2,2 EUR[i], a korzyści obejmują zwiększone bezpieczeństwo i lepszy stan zdrowia pracowników. Pracodawcy, inwestując w zintegrowany model ochrony zdrowia i zwiększenia produktywności, dążą do ograniczenia bezpośrednich wydatków związanych z problemami zdrowotnymi (koszty leczenia) oraz pośrednich – absencji chorobowej i prezenteizmu.
„Od wielu lat trwa spór pomiędzy pracodawcami, a Ministerstwem Finansów lub mówiąc szerzej budżetem, o to kto powinien ponosić koszty rozszerzonego podejścia do profilaktyki pracowników. Warto zauważyć, że zdrowie publiczne w zakresie zdrowia pracy nie ma innych możliwości, czy innych pomysłów jakie ma medycyna pracy, która jest absolutnym i niedocenianym liderem profilaktyki” – komentuje prof. dr hab. Andrzej Fal, Prezes Polskiego Towarzystwa Zdrowia Publicznego.
Choroby układu krążenia stanowią pierwszą, przed nowotworami złośliwymi, przyczynę zgonów zarówno w Polsce, jak i na świecie, a wysokie stężenie cholesterolu to najważniejszy modyfikowalny czynnik ryzyka tych chorób. Badania wstępne, okresowe lub kontrolne mają duży potencjał w kontekście ich wczesnego wykrywania.
„Lekarz medycyny pracy to jest ten lekarz, do którego pracownik przychodzi obowiązkowo. Nawet jeśli omija swój POZ, to do lekarza medycyny pracy przyjść musi. To niepowtarzalna okazja, aby tę możliwość wykorzystać” – podkreśla prof. dr hab. Jolanta Walusiak-Skorupa, Dyrektor Instytutu Medycyny Pracy im. Nofera w Łodzi i prezes Polskiego Towarzystwa Medycyny Pracy.
Jak podkreśla dr hab. Dominik Olejniczak z Zakładu Zdrowia Publicznego WUM i członek Komitetu Zdrowia Publicznego PAN, dzisiejsza ochrona zdrowia opiera się na wzajemnej współpracy, stąd powstała koalicja #WeźSięZbadaj propagująca badania cholesterolu i glukozy w zakresie badań medycyny pracy. Biorąc pod uwagę szereg dowodów naukowych oraz bieżącą sytuację badania cholesterolu przez Polaków podjęcie działań służących poprawie sytuacji pacjentów jest wskazane.
Patrząc na statystyki oraz epidemiologię Polacy najczęściej zapadają właśnie na choroby układu krążenia. „Dlatego postanowiliśmy połączyć siły skupiając się właśnie na tych chorobach, aby mówić o tym jak można prowadzić profilaktykę, na którą Polacy są dość oporni” – dodaje dr. hab. Anna Staniszewska z Zakładu Farmakologii Doświadczalnej i Klinicznej WUM, Prezes Fundacji Obywatele Zdrowo Zaangażowani
Dodatkowo, w kontekście bieżących zmian warto zwrócić uwagę na zmianę Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 12 listopada 2020 r. zmieniającą rozporządzenie w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy.
„Ta aktualizacja powoduje, że lekarz medycyny pracy będzie miał możliwość przeprowadzenia pełnego badania i kompleksowej oceny pacjenta oraz skierowania go we właściwym kierunku”- mówi dr Paweł Wdówik, Konsultant Krajowy w dziedzinie medycyny pracy.
„Dodatkowo na lekarzu medycyny pracy spoczywa ogromna rola polegająca na indywidualnym podejściu do każdego pacjenta. To on musi przekazać informację zwrotną do pracodawcy w jaki sposób może on zadbać o swojego pracownika” – dodaje prof. dr hab. Marta Wiszniewska z Instytutu Medycyny Pacy im. Nofera w Łodzi, reprezentująca też Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy
Eksperci #WeźSięZbadaj zwracają też uwagę na pielęgniarki służby medycyny pracy, które są grupą zawodową szczególnie istotną z punktu widzenia profilaktyki zdrowotnej w miejscu pracy.
„Wielu pracodawców traktuje medycynę pracy jako współpracę tylko z lekarzem orzekającym. Z kolei, współpraca ta powinna łączyć wszystkie strony zaangażowane, czyli pracowników, pracodawców, lekarzy i pielęgniarki służby medycyny pracy. Warto wykorzystać potencjał pielęgniarek służby medycyny pracy m.in. do stałego monitorowania miejsca medycyny pracy, szczególnie w zakładach produkcyjnych” –zwraca uwagę dr Piotr Karniej z Polskiego Towarzystwa Zdrowia Publicznego.
Co jest nieuniknione, opieka medyczna w całej Europie finansowana z większości środków publicznych będzie cierpiała na niedobór środków.
„Na tej sytuacji straci również Polska. Wiadomo, że każdy dolar wydany na profilaktykę pierwotną zwraca się po 10 latach 5 krotnie, po dwudziestu 10 krotnie. Jak mówimy o profilaktyce to mówimy zarówno o ratowaniu zdrowia i życia, ale o ekonomizacji efektu wydanego pieniądza.” – podsumowuje prof. dr hab. Andrzej Fal.
[i]International Social Security Association. Calculating the international return on prevention for companies: costs and benefits of investments in occupational safety and health. [Internet] Geneva 2013 [cited 20.06.2020]. Available from: https://www.issa.int/ROP.
Aleksandra Kielan – Koordynator Kampanii #WeźSięZbadaj Fundacja Obywatele Zdrowo Zaangażowani