Leopold Tyrmand – pisarz niepokorny

Leopold Tyrmand – pisarz, dziennikarz, publicysta, urodził się 16 maja 1920 roku w Warszawie, w zasymilowanej rodzinie żydowskiej. Rok 2020 uchwałą Sejmu RP ogłoszony został Rokiem Leopolda Tyrmanda.

Życie i młodość pisarza przypadły na burzliwe czasy, związane z bolesną historią naszego kraju. W obawie o życie jesienią 1939 roku Tyrmand przedostał się do okupowanego przez Sowietów Wilna, gdzie rozpoczął pracę jako dziennikarz. W 1940 roku nawiązał kontakt z polską konspiracją niepodległościową, za co został aresztowany przez NKWD. Paradoksalnie jego życie ocalił niemiecki atak na ZSRR, podczas którego pisarz uciekł z transportu. Po zdobyciu fałszywych dokumentów, pod przykrywką zgłosił się na roboty do Niemiec. Pracował tam jako robotnik i marynarz. W 1944 roku przedostał się do Szwecji, stamtąd do Norwegii, gdzie doczekał końca wojny. Pracował dla Międzynarodowego Czerwonego Krzyża, był również korespondentem prasowym. Do Polski wrócił w 1946 roku, gdzie zawodowo związał się z dziennikarstwem. Pisał m.in. w „Przekroju”, „Expressie Wieczornym”, „Rzeczpospolitej”. W 1950 roku usunięty z pracy za skrytykowanie stronniczości radzieckich sędziów sportowych, rozpoczął pracę w „Tygodniku Powszechnym”. Po jego zamknięciu w 1953 roku został objęty nieoficjalnym zakazem publikacji.

W 1965 roku emigruje z Polski i na stałe osiada w USA, gdzie umiera 19 marca 1985 roku. Pisarstwo Tyrmanda stanowiło wyzwanie rzucone ideologii nowego ustroju. Komunizm nazywał „ najgorszą plagą, jaką spotkała ludzkość”. W swoich powieściach poruszał problemy obyczajowe, barwnie opisywał ówczesne życie społeczne i realia powojennej Polski. Był postacią owianą legendą, ikoną polskiego życia artystycznego, łączono go ze środowiskiem „bikiniarzy”. Jego niewątpliwą zasługą była popularyzacja jazzu w Polsce.

Jego powieść „Zły”, uznana za kultową weszła do kanonu literatury polskiej. „ Dziennik 1954” jest z kolei uznawany za najwybitniejszą książkę – kartkę z życia obyczajowego ówczesnej Polski.

Aby przybliżyć i uhonorować twórczość Leopolda Tyrmanda Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna w Nakle nad Notecią przygotowała dla Państwa nową edycję dzieł pisarza.

autor: Mariusz Skoczek PiMBP w Nakle nad Notecią