W toruńskim Ratuszu Staromiejskim, siedzibie głównej Muzeum Okręgowego w Toruniu, prezentowana jest do 31 grudnia 2024 roku wystawa „Grupa Toruńska” (1958-1978) – malarstwo, grafika, rzeźba ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Toruniu”. Zainicjowane w lutym 1958 roku przez prof. Stanisława Borysowskiego, znakomitego malarza i grafika, stowarzyszenie jest najbardziej znaną grupą artystyczną w historii toruńskiego środowiska artystycznego. Należał do niego Bogdan Przybyliński (urodzony w 1936 roku w Nakle nad Notecią) wybitny grafik, rysownik i malarz, wykładowca akademicki, autor kilku linorytów dokumentujących pejzaż miejski Nakła z okresu drugiej połowy lat 40. XX wieku.
Anna Kroplewska – Gajewska, kuratorka wystawy o „Grupie” napisała: „Zrzeszała i konsolidowała malarzy, grafików i rzeźbiarzy o niejednokrotnie bardzo odmiennych tendencjach twórczych w jeden, bardzo różnorodny organizm.Spośród niemal 30 artystów, którzy w różnym okresie do niej należeli, wszyscy związani byli z Wydziałem Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Byli to zarówno wykładowcy, jak i jego absolwenci. „Grupa” dawała możliwości międzypokoleniowej wymiany poglądów na sztukę, wzajemnych inspiracji i bodźców artystycznych, a podczas wspólnych wystaw – możliwość zamanifestowania potencjału twórczego młodego środowiska artystycznego.Osiągnięciem „Grupy” była nie tylko aktywizacja środowiska artystycznego w Toruniu, lecz także jego unaocznienie w kraju i za granicą. W warunkach PRL-u wspólne szanse wystawiennicze odgrywały niezwykle istotną rolę także w budowaniu artystycznej indywidualności poszczególnych twórców.Wystawy „Grupy” odbywały się w salach Biura Wystaw Artystycznych (wówczas w Dworze Artusa) i towarzyszyły od 1959 roku odbywającym się w toruńskim Teatrze im. Horzycy Festiwalom Teatrów Polski Północnej”. Z „Grupą Toruńską” związani byli m.in. Eugenia Algusiewicz, Hanna Brzuszkiewicz, Stanisław Borysowski, Zygmunt Kotlarczyk, Barbara Narębska-Dębska, Tymon Niesiołowski, Bogdan Przybyliński, Mieczysław Wiśniewski.
Lata 1957-1959 były czasem niezmiernie ciekawym w życiu artystycznym Polski. Pożegnano realizm socjalistyczny, artyści poszukiwali nowych sposobów wyrażania swoich poglądów i przekonań. Powstały nowe grupy artystyczne: w Warszawie „Grupa 55”, w Lublinie „Zamek”, w Katowicach „ST -53”, w Poznaniu „4 F + R”oraz „R -5 5”. W Warszawie działal Klub Krzywego Koła, w Krakowie – Grupa Krakowska II. Dwa lata wcześniej Tadeusz Kantor wznowił działalność eksperymentalnego Teatru Cricot; w 1958 w podziemiach krakowskiego Pałacu Potockich powstała „Piwnica pod Baranami”.
O dążeniach i twórczości „Grupy Krakowskiej” pięćdziesiąt lat temu Bogusław Mansfeld – historyk sztuki, profesor toruńskiego UMK, napisał: „Brak programu, wielopokoleniowość i skupienie artystów na wartościach formalnych oraz jakościowych sztuki pozwoliły członkom „Grupy Toruńskiej” być wówczas „jedną z nielicznych w naszym kraju, które przetrwały tak długi okres czasu. Jej trwałość wynika nie tylko z odnawiania swojego składu rozważnym dobrem młodych, ale i z artystycznego nonkonformizmu; nie wyróżniając specjalnie jednych tendencji nad drugie, przestrzega jednak, aby jakość górowała nad ilością”.
materiał: nadesłany
