Pan od elementarza – Marian Falski

Któż z nas nie zna Ali i Asa. Jeszcze kilkanaście lat temu można było śmiało stwierdzić, że każdy Polak czytał „Elementarz” Mariana Falskiego. Służył on nie tylko do nauki czytania i pisania, ale także pokazywał otaczający nas świat. Różnił się od innych tego typu książek. Miał sztywną oprawę, kolorowe ilustracje w dużym formacie, wykonane pastelami na podobieństwo dziecięcych rysunków oraz jak na ówczesne czasy duży rozmiar.

Historyjki, za pomocą których uczył nas autor składać litery, były starannie przemyślane. Pokazywały dzieci w ich naturalnym środowisku: w domu rodzinnym, w szkole, z rodzicami czy w grupie rówieśników.

Wyjątkowość tej książki polegała również na tym, że pod względem treści i metody nauki odbiegał on od wszystkich innych. Nie było w nim sylab do składania , wyrazów czy zdań bez związku, co zdarza się w obecnych podręcznikach do nauki czytania.

Fenomen Falskiego polegał na tym, że posiadał on naturalną umiejętność nawiązywania kontaktów z dziećmi, rozmawiania z nimi i spoglądania na świat ich oczami. To była też jedna z tajemnic jego sukcesu. Do kolejnych wydań wprowadzał pewne modyfikacje. Do współpracy zaprosił Juliana Tuwima, by wzbogacił „Elementarz” wierszykami, po wojnie takie zaproszenie otrzymał Antoni Słonimski.

Mało kto wie, że Falski po sukcesie swojego „Elementarza” dla dzieci otrzymał propozycję opracowania elementarza dla żołnierzy.

W tym roku mija 140 rocznica urodzin autora, który przyszedł na świat dokładnie 7 grudnia 1881 roku w Naczy na Kresach. Do szkoły uczęszczał w Mińsku. Studiował na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim – w Instytucie Politechniki. Inżynierem jednak nie został. Podjął kolejne studia z zakresu psychologii czytania. Już wówczas miał opinię znakomitego autora podręcznika do nauki czytania i pisania. Zmarł w Warszawie 8 października 1974 roku. Pochowany został na Powązkach.

Pierwsze wydanie „Elementarza” Mariana Falskiego ukazało się w 1910 roku. Nieprzerwanie z małymi modyfikacjami służył w polskich szkołach do 1974 roku. Był najdłużej funkcjonującym elementarzem na świecie.

Zapraszamy naszych czytelników w sentymentalna podróż po kartach „Elementarza”, który przypomni urocze początki nauki czytania i pisania oraz na nowo odkryje przygody Ali, Oli i Asa.

Autor: Katarzyna Hass PiMBP w Nakle nad Notecią