W poniedziałek 20 lipca 2020r. w Miejsko-Gminnym Ośrodku Kultury w Wyrzysku zakończyły się warsztaty haftu krajeńskiego. Panie na odbytych cyklicznych spotkaniach poznawały wzory, pochodzenie oraz wykonywały hafty. Wszystkie prace są przepiękne, a każdy z uczestników otrzymał pamiątkowy dyplom. Z pewnością nie było to ostatnie spotkanie z haftem krajeńskim w gminie Wyrzysk.
Haft krajeński, dotąd przez wielu etnografów nie został zaakceptowany jako taki. Nie tylko w gronie niektórych profesjonalistów, ale i w potocznym przekonaniu utrwalił się niesłuszny pogląd, jakoby jego powstanie było jedynie efektem inwencji i pomysłowości członkiń koła hafciarskiego z Więcborka. Tym samym neguje się dane świadczące o jego historycznie ugruntowanym pochodzeniu, a za taką hipotezą przemawiają zachowane eksponaty i dokumentacja muzealna znajdujące się w Muzeum Ziemi Złotowskiej w Złotowie. Należy wnosić, że haft krajeński, który został współcześnie spopularyzowany na całej Krajnie, zarówno Złotowskiej, jak i Nakielskiej występował pierwotnie tylko na Krajnie Złotowskiej. Jednakże historyczny zasięg i okres jego występowania na Złotowszczyźnie nie jest jeszcze dokładnie określony, albowiem zachowane eksponaty pochodzące ze Skica, Radawnicy i Starej Świętej nie pozwalają stwierdzić czy mają one charakter inicjalny czy reliktowy dla owego wzornictwa. Dr. Dorota Angutek – etnolog i kulturoznawca, specjalizująca się w zakresie antopologii historycznej, antropologii zmysłów, krajobrazu kulturowego i wzornictwa ludowego – optuje za wariantem hipotetycznym, w myśl którego nieznani z imienia twórcy haftu krajeńskiego działali w pierwszych dekadach XX wieku i opierali się na popularnych na Krajnie Złotowskiej wzorach szkoły wdzydzkiej, przekształcając je w oryginalny krajniacki styl ludowy. Nie ulega wątpliwości, że współczesny wzór haftu krajeńskiego, który jest wykonywany przez członkinie kół hafciarskich i osoby niezrzeszone, opiera się na owych historycznych wzorcach ludowych pochodzących z okolic Złotowa. Fakt ów daje podstawę do uznania współczesnej wytwórczości hafciarskiej za rdzenną, regionalną, krajeńską (krajniacką) specjalność.
opracował: Zbigniew Kubisz
zdjęcia-źródło: Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Wyrzysku
