13 listopada 1924 roku Władysław Reymont został ogłoszony laureatem Literackiej Nagrody Nobla

„To nie tylko berło literackie dla wielkiego artysty, to pokłon dla Polski i deklaracja, że najpiękniejsze perły w skarbach ludzkości noszą polskie nazwisko”.

Reymont otrzymał Nagrodę Nobla jako drugi Polak, prawie 20 lat po Henryku Sienkiewiczu. W przeciwieństwie do pierwszego polskiego noblisty, którego nagrodzono za całokształt twórczości, Reymont otrzymał nagrodę za konkretne dzieło, monumentalną czterotomową powieść „Chłopi”. Epopeja została podzielona zgodnie z porami roku, wedle których toczy się życie mieszkańców wsi. Autor opisał je na podstawie własnych obserwacji, które czynił pracując jako zawiadowca na stacji kolejowej w Lipcach. Do nagrody w tym roku pretendowali również Tomasz Mann, Maksym Gorki, Thomas Hardy i Stefan Żeromski.

Po raz pierwszy Reymonta do Nagrody Nobla zgłosiła w 1919 r. Akademia Umiejętności w Krakowie. Kolejna próba miała miejsce w 1920 r., gdy kandydaturę autora „Chłopów” zgłosił członek Komisji Nobla – Per Hallström.

Reymont w liście do przyjaciela tak skomentował otrzymanie nagrody: „I przyznaję się przed Wami, że ta nagroda uderzyła we mnie istotnym, wstrząsającym piorunem. Bowiem mimo wszelkich nadziei, coraz bardziej zastanawiających pogłosek, w głębi hodowałem niewiarę. Ani na chwilę nie miałem przekonania o dostaniu tej nagrody. Więc kiedy to się stało, poczułem się wprost zdruzgotany wzruszeniem, co w moim stanie serca zaprowadziło mnie znowu do łóżka”.

Z racji złego stanu zdrowia nie mógł sam odebrać nagrody. W jego imieniu uczynił to poseł Polski w Sztokholmie Alfred Wysocki. Czek na 116 718 koron (co równało się 256 999 ówczesnych złotych polskich), dyplom i medal ze szczerego złota przesłano mu do Nicei, gdzie przebywał na leczeniu. Noblem cieszył się tylko rok. Zmarł 5 grudnia 1925 r. w Warszawie.

Kamila Matylis – Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna w Nakle nad Notecią