Nakło nad Notecią: Bibliotekarz poleca – Wojciech Dutka „Apostata”

„Apostata” Wojciecha Dutki, to wspaniała powieść- fresk historyczny, rozgrywający się w burzliwych czasach między śmiercią Konstantyna Wielkiego a ostatecznym tryumfem religii chrześcijańskiej za cesarza Teodozjusza.

Na tym tle poznajemy losy Ammiana Marcellinusa, greckiego żołnierza i historyka, który staje się świadkiem schyłku pogańskiego Rzymu na rzecz nowego chrześcijańskiego państwa. Rewelacyjnie nakreślony został moment rozpadu Wschodu i Zachodu cesarstwa oraz skomplikowane relacje między religią a polityką.

W powieści spotykamy wielkie postaci ówczesnego świata w osobach cesarzy: Konstancjusza II, Juliana Apostaty czy Teodozjusza Wielkiego. Każdy z nich pragnie zapisać się na kartach historii, jedni uznając się za spadkobierców antyku grecko-rzymskiego, inni próbując przywrócić religię pogańską, większość stara się dopasować do nowej rzeczywistości, traktując wiarę instrumentalnie, jako pomocne narzędzie legitymizujące sprawowanie władzy. Panujący władcy, chcąc wzmocnić swoje rządy, wiążą religię z państwem, w myśl nowej zasady: jeden cesarz, jedno imperium, jedna wiara. Chrześcijaństwo zdobywające coraz większe wpływy, nie uchroniło się przed błędami – z religii prześladowanej staje się prześladującą, nie jest wolne od wewnętrznych sporów, które szybko prowadzą do podziałów, kończących się gorszącymi schizmami.

Na kartach książki poznajemy wybitne postaci życia religijnego: Augustyna z Hippony, Grzegorza z Nazjanzu, biskupa Ambrożego z Mediolanu czy Jana Chryzostoma z Konstantynopola. Szczególnie dwaj ostatni ojcowie kościoła, prezentują różne drogi ewangelizacji. Jeden pragnie syntezy dwóch światów, tolerancji, czerpania z dorobku starożytnej pogańskiej filozofii, swobodnej drogi poznania i świadomego wyboru chrześcijaństwa. Drugiego cechuje fanatyczne podejście, chęć zniszczenia starego porządku i narzucenia siłą nowej religii oraz „kościoła wojującego”, jako nadrzędnej siły.

W wir tych wydarzeń wplątany zostaje główny bohater. Reprezentuje odchodzący antyczny świat pogański. Ma świadomość końca epoki, lecz za wszelką cenę stara się ją ocalić. Temu służy również pisanie kronik historycznych. Zmuszony ostatecznie do opowiedzenia się za nowym porządkiem, nie chcąc iść na żadne kompromisy, pozostaje do końca wierny swoim przekonaniom.

 

Autor: Mariusz Skoczek – Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna w Nakle nad Notecią