Wojewódzkie obchody 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej

Zapraszamy do uczestnictwa w wojewódzkich obchodach 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej. Oficjalne uroczystości odbędą się 1 września pod pomnikiem Pamięci Ofiar Zbrodni Pomorskiej 1939 na skwerze przy ul. Uniwersyteckiej w Toruniu. W środę (28 sierpnia) współorganizatorzy obchodów, podczas konferencji dla mediów, która odbyła się przed pomnikiem, przedstawili ich szczegóły.

– Wojewódzkie obchody 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej przyjmą w tym roku wyjątkowy charakter ze względu na miejsce, w którym się spotkamy. Pomnik Pamięci Ofiar Zbrodni Pomorskiej, który stanął w Toruniu w październiku ubiegłego roku, przypomina o tysiącach mieszkańców Pomorza, którzy zostali zamordowani przez Niemców w pierwszych miesiącach po wybuchu II wojny światowej – mówi marszałek Piotr Całbecki.

Nagrania z briefingu prasowego:

Główne uroczystości zainauguruje o godzinie 9 msza polowa w intencji ofiar II wojny światowej pod przewodnictwem biskupa Wiesława Śmigla, ordynariusza diecezji toruńskiej. Po niej odbędą się modlitwa ekumeniczna oraz ceremonia wojskowa: złożenie meldunku,  podniesienie flagi i odegranie hymnu państwowego, przemówienia, apel pamięci, salwa honorowa, pieśń reprezentacyjna Wojska Polskiego. W głównej części uroczystości będzie uczestniczyć 500 harcerzy, 100 żołnierzy WOT, ok. 30 przedstawicieli wojsk amerykańskich. Całość odbędzie się przy udziale wojskowej asysty honorowej wystawionej przez Garnizon Toruń. Wśród zaproszonych gości, którzy potwierdzili swoją obecność na uroczystości jest także Jim Leishman – Provost szkockiego hrabstwa Fife, który wraz z delegacją będzie gościł w naszym regionie kilka dni. Po obchodach zapraszamy wszystkich uczestników na poczęstunek, zorganizowany na terenie Muzeum Etnograficznego im. Marii Znamierowskiej–Prüfferowej.

Tego samego dnia o godzinie 4.45 blisko 800 harcerzy złoży apel pod Pomnikiem Pamięci Ofiar Zbrodni Pomorskiej. Uroczystościom będzie towarzyszyć wystawa „Okupacja i zbrodnie niemieckie na Kujawach i Pomorzu południowym”, przygotowana przez bydgoską delegaturę Instytutu Pamięci Narodowej – Delegaturę w Bydgoszczy, Archiwum Państwowe w Bydgoszczy przy współpracy z Urzędem Marszałkowskim.

Wyjątkowym wydarzeniem będzie koncert „Missa pro pace” Wojciecha Kilara w wykonaniu zespołu Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Pomorskiej i Singakademie Frankfurt (Oder) pod batutą Rudolfa Tierscha, który zostanie wykonany 31 sierpnia w kościele pw. św. Mikołaja w Poczdamie oraz 1 września w Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy.

Częścią obchodów będą także: inscenizacja historyczna „Obrona toruńskich mostów 1939” 6 września na Bulwarze Filadelfijskim w Toruniu, konferencja popularnonaukowa w Zespole Szkół Popularnonaukowych w Jabłonowie Pomorskim (powiat brodnicki) 9 września oraz konferencja „Wobec wyzwań wojny i pokoju – gen. Władysław Sikorski i Kujawy” w Ośrodku Pamięci gen. Władysława Sikorskiego w Parchaniu (powiat inowrocławski), która odbędzie się 28 września.

W ramach wojewódzkich obchodów rocznicy II wojny światowej wczoraj (27 sierpnia) przedstawiciele samorządu województwa, Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni i Dworu Marzeń w Sielcu podpisali porozumienie w sprawie zachowania dziedzictwa adm. Józefa Unruga – obrońcy polskiego wybrzeża z 1939 r. „Kujawsko-pomorskie dziedzictwo admirała Unruga”

Pomnik Pamięci Ofiar Zbrodni Pomorskiej, przy którym odbędą się uroczystości, upamiętnia ofiary antypolskiej akcji eksterminacyjnej, przeprowadzonej przez Niemców na Pomorzu w 1939 roku.  Jesienią tego roku, wkrótce po napaści Niemiec na Polskę, okupanci przystąpili do ludobójczej akcji „odpolszczania” tej części polskich ziem, którą przyłączono do III Rzeszy. Zaplanowane jeszcze przed wybuchem wojny i przeprowadzone według przygotowanych zawczasu list proskrypcyjnych masowe rozstrzeliwania ludności cywilnej, przede wszystkim inteligencji oraz osób zaangażowanych w umacnianie polskości, pochłonęły dziesiątki tysięcy istnień. Do największych zbrodni doszło na terenie przedwojennego województwa pomorskiego – liczbę ofiar, wśród których były też kobiety i dzieci, szacuje się na co najmniej 30 tysięcy. Sprawcami mordów byli miejscowi Niemcy zrzeszeni w organizacji Selbstschutz Westpreussen, nadzorowani przez SS. Większość z nich uniknęła odpowiedzialności. W hołdzie dla ofiar tych tragicznych wydarzeń powstał w Toruniu Pomnik Pamięci Ofiar Zbrodni Pomorskiej, odsłonięty w ubiegłym roku przy wydatnym udziale społeczności kujawsko-pomorskich i pomorskich gmin. U jego stóp zgromadzono ziemię z ponad 400 zlokalizowanych miejsc kaźni Polaków, rozsianych na terenie całego Pomorza.

Współorganizatorami obchodów są Piotr Całbecki Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Mikołaj Bogdanowicz Wojewoda Kujawsko-Pomorski, Michał Zaleski Prezydent Miasta Torunia, Ks. bp Wiesław Śmigiel Ordynariusz Diecezji Toruńskiej i płk. Dariusz Adamczyk Dowódca Garnizonu Toruń.

Beata Krzemińska – rzecznik prasowa Urzędu Marszałkowskiego

zdjęcia: Mikołaj Kuras