„Droga do realizacji marzeń o wolnej Polsce” – tak o Niezależnym Zrzeszeniu Studentów (NZS) mówił jeden z założycieli NZS Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu Zbigniew Nowek. Dziś (17 lutego) obchodzimy czterdziestą rocznicę zarejestrowania przez władze PRL pierwszej niezależnej organizacji studenckiej w krajach bloku komunistycznego. W imieniu samorządu województwa kwiaty pod tablicą upamiętniającą to wydarzenie złożył, w towarzystwie profesora Wojciecha Polaka, wicemarszałek Zbigniew Ostrowski.
Tablica została wmurowana we fronton gmachu Urzędu Marszałkowskiego w 2016 roku z okazji jubileuszu 35-lecia Niezależnego Zrzeszenia Studentów.
Przypomina o wydarzeniach z 17-18 lutego 1981 roku, kiedy to w obecnym budynku Urzędu Marszałkowskiego studenci UMK, na wezwanie NZS, zorganizowali strajk walcząc o autonomię wyższych uczelni, prawa człowieka i niepodległość Polski.
Fenomen 1980 roku
Niezależne Zrzeszenie Studentów powstało we wrześniu 1980 w wyniku wydarzeń i strajków robotniczych z sierpnia 1980. Skupiało młodych ludzi chcących niezależnej od władz państwowych organizacji studenckiej oraz demokratyzacji życia akademickiego. Na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu NZS powstał 17 września 1980 roku, na Akademii Techniczno-Rolniczej w Bydgoszczy 16 października 1980 r. W tym samym okresie struktury niezależnego ruchu studenckiego zostały utworzone również w Wyższej Szkole Pedagogicznej, Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Bydgoszczy oraz bydgoskiej filii Akademii Medycznej w Gdańsku.
NZS UMK wraz z uczelnianą Solidarnością doprowadził do przeprowadzenia w kwietniu 1981 roku po raz pierwszy wyborów władz uniwersytetu przez reprezentantów całej społeczności uczelni, bez ingerencji władz politycznych i partyjnych.
Pamięci generała Zbigniewa Nowka
W czerwcu 2019 roku sala numer 208 Urzędu Marszałkowskiego, w której odbywają się posiedzenia zarządu województwa, otrzymała imię gen. Zbigniewa Nowka, zmarłego 17 czerwca współtwórcy polskich służb specjalnych po 1990 roku.
To właśnie między innymi w tej sali, w lutym 1981 roku odbywał się strajk studencki, współorganizowany przez Zbigniewa Nowka. Generał Nowek zapamiętany został jako osoba zaangażowana w sprawy regionu, a szczególnie w upamiętnienie wydarzeń związanych z działaniami opozycji demokratycznej. Był członkiem Kapituły Medalu Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego Unitas Durat Palatinatus Cuiaviano-Pomeraniensis, którym sam również został odznaczony w uznaniu zasług na rzecz walki o niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej i prawa człowieka.
Beata Krzemińska rzecznik prasowa Urzędu Marszałkowskiego
zdjęcia: Szymon Zdziebło/tarantoga.pl dla UMWKP
