Apel środowiska samorządowego w obronie społeczności lokalnych i regionalnych
Od 1990 roku samodzielność, wolność i swoboda dysponowania przyznanymi środkami jest jednym z fundamentów funkcjonowania samorządów w naszym kraju. Od kilku lat z niepokojem obserwujemy działania zmierzające do przywrócenia w Polsce modelu autorytarnego państwa scentralizowanego, które – po zmianach politycznych z roku 1989 – stopniowo przekształciliśmy w państwo demokratyczne, oparte na zasadzie pomocniczości. Istotna część władzy publicznej została w nim przekazana obywatelom oraz ich przedstawicielstwom lokalnym i regionalnym. Coraz bardziej jaskrawe są jednak działania odbierające naszym społecznościom lokalnym uprawnienia do decydowania o swoich sprawach, swobodnego dysponowania środkami, zgodnie z lokalnymi potrzebami i demokratycznie ustalanymi priorytetami.
Lista odebranych uprawnień stale się wydłuża. Obserwujemy wyraźne zmniejszanie kompetencji samorządów – między innymi w obszarze zdrowia, edukacji i finansów. Prawo oświatowe, które wzmacnia rolę niepoddanego społecznej kontroli urzędnika – kuratora oświaty, niszczy niezależność, samodzielność i twórcze myślenie samorządów, dyrektorów szkół, nauczycieli, rodziców i uczniów.
Coraz bardziej dotkliwe są także zmiany prawne, powodujące znaczne uszczuplenia dochodów własnych gmin, powiatów i województw, w skali, która pozbawia je możliwości prowadzenia polityki rozwoju, a dla wielu oznacza zagrożenie utraty płynności finansowej. Ubytki w udziałach w PIT, będące efektem zmian prawnych z lat 2019–2020 oraz propozycje projektowane obecnie w ramach tzw. „Polskiego Ładu” nie rekompensują strat finansowych, jakie poniosą gminy, powiaty i województwa, a dochody własne samorządów będą zastępowane transferami z budżetu państwa. Prowadzi to do uzależnienia finansowego jednostek samorządu terytorialnego od administracji rządowej.
Na skutek wprowadzanych zmian społeczności lokalne utracą możliwość realizacji zadań w oczekiwanej przez Polaków skali, zwłaszcza, że nikt nie zmniejszył zakresu spraw, jakie zostały ustawami przekazane gminom, powiatom i województwom. Będzie mniej nowych dróg i obiektów służących mieszkańcom, a utrzymanie jakości usług komunalnych będzie wymagało wzrostu cen.
Dlatego w imieniu mieszkańców naszych gmin postulujemy i domagamy się zwiększenia udziału samorządów w podatku PIT, adekwatnego do utraconych wpływów wynikających z ustaw wprowadzonych w tzw. „Polskim Ładzie” oraz stworzenia Funduszu Rozwoju Polskiej Wsi jako mechanizmu wyrównującego rozwój obszarów wiejskich i wiejsko–miejskich.
Upominamy się o szacunek dla samorządności i fundamentalnej dla niej zasady pomocniczości.
Jesteśmy po stronie społeczności lokalnych i regionalnych.
Zygmunt Frankiewicz
Prezes Związku Miast Polskich
Tadeusz Truskolaski
Prezydent Miasta Białegostoku
Prezes Zarządu Unii Metropolii Polskich
Jacek Jaśkowiak
Prezydent Miasta Poznania
Prezes Stowarzyszenia Wielkopolska Kierunek Europa
Andrzej Dziuba
Prezydent Tychów
Prezes Stowarzyszenia Łączy nas Samorząd
Jacek Sutryk
Prezydent Wrocławia
Prezes Stowarzyszenia Dolny Śląsk Wspólna Sprawa
Rafał Trzaskowski
Prezydent m. st. Warszawy
Przewodniczący Stowarzyszenia Wspólna Polska
Tadeusz Czajka
Wójt Gminy Tarnowo Podgórne Przewodniczący Zarządu Krajowego Ogólnopolskiej
Koalicji Samorządowej
Cezary Trutkowski
Prezes Zarządu Fundacji
Rozwoju Demokracji Lokalnej im. Jerzego Regulskiego
Andrzej Płonka
Prezes Związku Powiatów Polskich
Starosta Bielski
Jacek Karnowski
Prezydent Miasta Sopotu
Prezes Stowarzyszenia Tak! Samorządy Dla Polski
