W tym okresie media organizują plebiscyty wśród czytelników: ranking najlepszych książek mijającego roku, największych osiągnięć i wpadek, najciekawszych premier teatralnych i filmowych. Zwykle w ostatnim tygodniu grudnia przygotowuję także dla Dźwiękowego Archiwum Kcyni artykuł podsumowujący, próbując ująć w sposób ogólny to, co wydarzyło się w ciągu tych 12 mijających miesięcy.
Rok 2021 odróżniał się od pozostałych lat działalności przede wszystkim tym, że znów przy organizacji wydarzeń musieliśmy liczyć się z ograniczeniami wynikającymi z pandemii. To już drugi taki rok. W I półroczu pandemia uniemożliwiła nam osobiste spotkania w ramach „Ciekawości świata”. Z bólem serca, ale przede wszystkim w poczuciu odpowiedzialności za nas wszystkich, szczególnie tych w podeszłym wieku, zawiesiłam na pierwsze 6 miesięcy stacjonarną formę spotkań. Pierwszy raz osobiście zobaczyliśmy się w 8 czerwca, na Spacerze botanicznym. W parku okalającym Gminne Centrum Kultury i Biblioteki uczyliśmy się rozpoznawać bluszczyk kurdybanek, pokrzywę i inne pożyteczne w kuchni rośliny. Bardzo nas wszystkich osobiste spotkanie ucieszyło.
W okresie od stycznia do czerwca 2021 r. odbywały się spotkania on-line. Już na początku grudnia br. na naszym Fb dokonałam swoistego podsumowania tegorocznej „Ciekawości świata”. W ramach cyklu odbyło się:
11 spotkań e-Ciekawości świata, 7 spotkań stacjonarnych (w tym warsztaty Zadbaj o pamięć, zadbaj o zdjęcia, organizowane przez Adrianę Kapałę i Małgorzatę Pankowską z Centrum Archiwistyki Społecznej) oraz 2 Ciekawości świata w plenerze – Spacer botaniczny z Polą Szymczak i wycieczka do Bydgoszczy pod przewodnictwem Damiana Amona Rączki.
E-ciekawości świata, dzięki rozmowie odbywającej się on-line, umożliwiły poszerzenie zarówno grona odbiorców jak i grona gości – mogłam zaprosić do rozmowy takich bohaterów, którzy z racji odległości do Kcyni nie mogliby się zdecydować na przyjazd osobisty, choć dla mnie samej rozmowa przez internet stanowiła pewne wyzwanie… Trudno jest rozmawiać, tworzyć dobrą atmosferę spotkania, gdy rozdziela nas monitor i zależni jesteśmy od jakości połączenia internetowego. Ale ufam, że nie było najgorzej, a statystyki wyświetleń naszych e-Ciekawości zdają się to potwierdzać. Dzięki współpracy z wydawnictwem Czarne podczas niektórych spotkań mogłam obdarować Państwa książkami, co zawsze jest wdzięczną czynnością.
Dzięki transmitowaniu spotkań na Facebooku marka Dźwiękowego Archiwum Kcyni stała się rozpoznawalna ponadlokalnie, także wśród osób niezwiązanych z Gminą Kcynia. Tematyka spotkań (literatura, historia pogranicza, archeologia, doświadczenie wojny) przyciągała wielu słuchaczy. Łatwość uczestnictwa (wystarczyło tylko włączyć komputer lub zalogować się na telefonie) sprzyjała udziałowi w e-Ciekawościach. Można było partycypować w rozmowie, zadawać pytania w komentarzach lub dzielić się swoimi historiami.
Promocji DAK służył także udział w wydarzeniach o zasięgu krajowym. Ten fakt można zapisać po stronie tegorocznych sukcesów – coraz więcej osób dowiaduje się o naszej działalności.
W ramach IV Kongresu Archiwów Społecznych w Sulejówku zaprezentowałam działania DAK, których celem jest budowanie wspólnoty lokalnej i podzieliłam się blisko 10-letnim doświadczeniem. Próbowałam opowiedzieć gościom zgromadzonym na kongresie (stacjonarnie, a także on-line), na czym polega specyfika Kcyni i jaka jest jej historia. Na kongres zabrałam także materiały informacyjne i promocyjne wydane przez Archiwum. Była okazja do wymiany doświadczeń z innymi archiwistami i wzajemnego inspirowania się.
Warto wspomnieć o tych zasobach DAK, które zostały wykorzystane w publikacjach: Waldemar Dolata korzystał z naszych zbiorów przygotowując publikację o Harcerstwie w Kujawsko-Pomorskim (fot. J. Makarewicz), zakonowi Kapucynów udostępniłam zbiory DAK na temat o. Efrema Marii z Kcyni (Stanisława Klawittera), które zostały wykorzystane w książce Zanurzony w Pięknie, a sama napisałam jeden z rozdziałów do książki.
Swoją pracę Ślady o. Efrema w rodzinnej Kcyni przedstawiłam na sympozjum (zdjęcie powyżej, fot. I. Gąsiorek), które odbywało się na początku września br. w Muzeum Archidiecezjalnym w Warszawie. Zapis dźwiękowy tego wystąpienia oraz prezentacja są dostępne na kanale Youtube Warszawskiej prowincji Kapucynów. Aby wysłuchać, kliknij tutaj.
Wystąpiłam także w filmie dokumentalnym o nauczycielu Józefie Knachu (zatytułowanym Józef Knach – siła charakteru), przygotowanym przez Hannę Paszkiewicz i Bożenę Mroczek ze Stowarzyszenia Fachury Kultury, a do filmu udostępniłam archiwalia z naszych zasobów. Film można obejrzeć w serwisie Youtube (kliknij: https://www.youtube.com/watch?v=cTkSs9I3I0U). Cieszy mnie każdy fakt współpracy z podmiotami zajmującymi się historią lokalną w regionie. Fajnie jest się dzielić. W ramach takiej współpracy udostępniłam nasze zasoby dotyczące stroju pałuckiego, reagując na apel Muzeum Ziemi Pałuckiej w Żninie.
Mija dziewiąty rok funkcjonowania archiwum. Systematycznie wzbogaca się o nowe materiały i nowe historie – to wszystko jest możliwe dzięki współpracy z coraz szerszym gronem partnerów. Pierwszy kwartał 2021 r. sprzyjał pogłębionej pracy nad artykułami, gdyż wówczas zawieszone było organizowanie czegokolwiek, a pracownicy Urzędu funkcjonowali w hybrydowym trybie pracy. W czasie homeoffice można było ze spokojem przeszukiwać archiwa cyfrowe, przeglądać archiwalne gazety i na podstawie tego przygotowywać kolejne publikacje na stronie. To zaowocowało kilkoma artykułami opublikowanymi na www, a także zaproszeniem do wzbogacenia naszej inicjatywy o własne refleksje w ramach „Archiwum pandemii”. Nadal zapraszam do tego, by dzielić się swoimi spostrzeżeniami na ten temat. Szczegóły tutaj.
W bieżącym roku nagrałam rozmowę z Zofią Baumann i o. Andrzejem Lemieszem, a także przygotowałam, we współpracy z Beatą Lachowicz-Ożóg, wnuczką Klary Prillowej, obszerny artykuł o rzeźbiarce i propagatorce kultury Pałuk w ramach naszego cyklu „Wielcy z Kcyni”. Znów DAK uzyskało dostęp do unikalnych pamiątek i wspomnień. Na stronie znalazły się nowe galerie: m.in. materiały udostępnione przez bliskich o. Efrema (Stanisława Klawittera), kolekcje materiałów Zbigniewa Prusaka, a do działu Nagrania trafiły nowe wspomnienia. Stopniowo opracowywane są nowe wątki z historii Kcyni, np. różne etapy w historii Seminarium Nauczycielskiego w Kcyni. W opracowaniu pozostają także kolejne materiały dźwiękowe.
Latem odbyło się pięć Spacerów z historią. Staram się, by co roku tematyka tych spacerów była różnorodna i atrakcyjna dla uczestników. W tym roku rozmawialiśmy o o. Efremie Marii z Kcyni, poznawaliśmy biografię Tadeusza Pietrykowskiego (spacer prowadził Zbigniew Prusak), wybraliśmy się sprawdzić, jak wygląda kcyński sen nocy letniej, a także w ostatnim tygodniu sierpnia próbowaliśmy przenieść się w czasie i na podstawie wspomnień odtworzyć chwile przed katastrofą II wojny światowej. Dodatkowo odbył się spacer specjalny, poświęcony historii mirabelkowego drzewka z warszawskich Nalewek, opisanego w książce Cezarego Harasimowicza.
Tekst: Justyna Makarewicz/Dźwiękowe Archiwum Kcyni
