24 marca 2024 roku przypada 80 rocznica zamordowania przez Niemców rodziny Ulmów z Markowej.
Ulmowie mieszkali w niewielkiej podkarpackiej wsi. Oboje pochodzili z ubogich rodzin, jednak to im nie przeszkadzało, by mieć wielkie marzenia. Józef Ulm po ukończeniu służby wojskowej rozpoczął naukę w szkole rolniczej. Jako pierwszy we wsi założył ogród ze szkółką drzew owocowych. Sam zbudował ule i wykonał narzędzia pszczelarskie. Założył uprawę morwy i hodowlę jedwabników. Z wystaw rolniczych zawsze wracał z dyplomami. Bardzo ważna była dla niego edukacja. Prowadził wiejską bibliotekę i pasjonował się fotografią. Sam zrobił aparat fotograficzny, którym utrwalał nie tylko życie swojej rodziny, ale także życie mieszkańców Markowej. Jego żona Wiktoria uczyła się na wiejskim uniwersytecie. Była bardzo religijna i życzliwa dla wszystkich ludzi.
Kiedy wybuchła wojna i naloty bombowe zniszczyły ogród, Józef Ulm by utrzymać rodzinę, zaczął wyprawiać skóry i wyrabiać mydło. We wsi pojawili się niemieccy żandarmi. Coraz częściej do drzwi pukali także ludzie potrzebujący pomocy. Ponieważ dom Ulmów stał z dala od wsi i był gęsto obsadzony drzewami, był dobrym schronieniem.
Ulmowie bez wahania pomagali wszystkim potrzebującym. Udzielili schronienia zaprzyjaźnionym Żydom. Dzielili się z nimi wszystkim co mieli, a było tego niewiele. Czasami któryś z ukrywających się pomagał narąbać drewno lub wyprawić skórę.
Niestety pewnego dnia Niemcom zadenuncjował ich sąsiad. Przed dom zajechały trzy furmanki z uzbrojonymi niemieckimi żandarmami oraz czterema granatowymi policjantami. Wśród nich był dawny ukraiński sąsiad żydowskich rodzin, który wcześniej obiecał im pomoc. Niestety zamiast tego przyniósł wszystkim śmierć.
Na oczach dzieci niemieccy okupanci najpierw rozstrzelali Żydów, których Ulmowie ukrywali w swoim gospodarstwie oraz Józefa Ulma i jego ciężarna żonę -Wiktorię,a następnie ich wszystkie dzieci: Stasię , Basię, Władzia, Frania, Antosię i Marysię.
Rodzina Ulmów jest przykładem bohaterstwa i oddania słusznej sprawie. Pomimo groźby śmierci, która ciążyła nad wszystkimi Polakami, którzy pomagali Żydom, rodzina z Markowej pomogła zagrożonym bliźnim.
Izraelski Instytut Pamięci Narodowej YadVashem Uhonorował całą rodzinę medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata, a na ich grobie umieszczono napis :”KTO RATUJE JEDNO ŻYCIE, JAKBY ŚWIAT CAŁY RATOWAŁ”.
W 2023 roku rodzina Ulmów, w tym nienarodzone dziecko, została włączona do grona błogosławionych.
W Filii Bibliotecznej w Paterku przygotowano okolicznościową wystawę poświęconą rodzinie Ulmów.
Autor: Katarzyna Hass PiMBP w Nakle nad Notecią – Filia w Paterku
