Wykład o obozie Potulitz/Lebrechtsdorf w Muzeum Ziemi Krajeńskiej

1 lutego 2024 roku w 83. rocznicę utworzenia Niemieckiego, nazistowski obozu Potulitz/Lebrechtsdorf w Muzeum Ziemi Krajeńskiej w Nakle nad Notecią zorganizowano wykład na temat historii lagru.

Mariusz Gratkowski przybliżył przyczyny, dla których Niemcy utworzyli obóz, zmiany w jego funkcjonowaniu i wielotorową działalność. Podkreślił, że decydujący wpływ na jego charakter miała tzw. Służba Bezpieczeństwa SS. Wykład był owocem trzyletnich badań prowadzonych przez Mariusza Gratkowskiego, a słuchacze mogli poznać dotychczas nieznane i niezbadane wątki.

Od kilku lat Muzeum Ziemi Krajeńskiej popularyzuje nazwę Niemiecki, nazistowski obóz Potulitz/Lebrechtsdorf unikając powszechnie używanych wariantów  określenia „hitlerowski/nazistowski obóz w Potulicach”. Wynika to z kilku powodów. W ostatnich latach światowe media często używają nazwy „polskie obozy”. Jest to określenie, które sugeruje, że sprawcami zbrodni byli Polacy. Należy pamiętać, że w okresie II wojny światowej Niemcy zorganizowali sieć obozów m.in. na terenach, które zdobyli w wyniku toczącej się wojny (a tym samym tereny te utraciły swoją państwowość) i Niemcy – jako okupanci – ponosili wszelką odpowiedzialność za popełnione zbrodnie.

Popularyzowana nazwa pozwala także na pokazanie fragmentu trudnej i tragicznej historii Potulic. Okres okupacji to jeden z jej elementów. Drugim jest okres powojenny. W latach 1945-50 infrastruktura obozu została wykorzystana na potrzeby Centralnego Obozu Pracy Potulice, do którego trafiali mieszkający na Pomorzu do końca wojny Niemcy. Równolegle część baraków służyła aparatowi bezpieczeństwa do prześladowania opozycji antykomunistycznej i żołnierzy Armii Krajowej, trafiały tu również osoby skazane przez Komisję Specjalną do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym. Od 13 grudnia 1981 r. do 31 marca 1982 r. w potulickim zakładzie karnym działał obóz internowania dla działaczy NSZZ Solidarność i innych przeciwników władzy ludowej.

Tomasz Pasieka – Dyrektor Muzeum Ziemi Krajeńskiej w Nakle nad Notecią