Jaki jest obraz zdrowia psychicznego polskich nastolatków na tle globalnych trendów w Europie, Azji Środkowej i Kanadzie?
W dniu Światowego Dnia Zdrowia Psychicznego, 10 października 2023 roku, Europejskie Biuro Regionalne WHO przedstawiło najnowsze dane z badania Health Behaviour in School-aged Children (HBSC), rzucając światło na ogólne tendencje w Europie, Azji Środkowej i Kanadzie. Wyniki badań realizowanych wśród 11-15-latków, uwydatniają zaniepokojenie spadkiem dobrostanu psychicznego młodych dziewcząt w tych regionach. W Polsce sytuacja wydaje się być bardziej złożona. Odsetek nastolatków, które prezentują wysoki poziom zadowolenia z życia systematycznie spada w każdej grupie wieku i u obu płci, ale największy spadek zanotowano wśród 11-letnich chłopców i dziewcząt między rundą badań 2017/2018 a 2021/2022 – wynosił on w obu przypadkach około 10 punktów procentowych.
Analizując dane z badania HBSC 2021/22, które obejmuje obserwacje 280 000 młodych ludzi z 44 krajów, pojawiają się niekorzystne obserwacje w kontekście zdrowia psychicznego młodzieży w Polsce. Na przykład, 28% 15-letnich dziewcząt z badanych krajów czuje się samotnych, ale w Polsce ten wskaźnik wynosi znacznie więcej bo aż 38,3%, co plasuje naszą młodzież na szczycie międzynarodowego rankingu pod względem odczuwania samotności.
Dodatkowo, 51,8% 13-letnich dziewcząt w Polsce często doświadcza uczucia przygnębienia, co występuje znacznie częściej niż w przeciętnym międzynarodowym kontekście i ponownie plasuje naszą młodzież w niekorzystnym świetle na międzynarodowej arenie.
Komentując te wyniki, dr Anna Dzielska z Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie, współkoordynator badań w Polsce, zwraca uwagę: „Te liczby to nie tylko surowe dane. Są one odbiciem naszego społeczeństwa, naszego systemu opieki, naszych placówek edukacyjnych i naszych domów. Dla Polski stanowią one wyzwanie do podjęcia działań – do głębszego zrozumienia, szybszej reakcji i zapewnienia młodzieży lepszego wsparcia”.
Obecnie coraz większy nacisk kładzie się na wczesne interwencje, zwłaszcza w środowisku szkolnym. Szkoły pełnią ważną rolę nie tylko w edukacji, ale także w dbaniu o dobrostan naszych nastolatków. Współpraca między placówkami edukacyjnymi, placówkami ochrony zdrowia i krajowymi inicjatywami w dziedzinie zdrowia psychicznego jest kluczowa, aby móc wprowadzić konkretne zmiany.
Dr Agnieszka Małkowska-Szkutnik, współkoordynatorka badań z Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Warszawskiego, podsumowuje: „Wyniki, zarówno te dotyczące regionu, jak i krajowe, pozwalają nam nie tylko na porównanie, ale także na opracowanie bardziej spersonalizowanych interwencji dla młodych ludzi, właśnie tutaj, w Polsce. Dane, którymi obecnie dysponujemy, są jasnym sygnałem do działania. Znamy już fakty – teraz przyszedł czas na konkretne rozwiązania.”
Link do raportu: https://bit.ly/hbsc-vol1
Uczestniczące kraje i regiony: Albania, Armenia, Austria, Belgia, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Niemcy, Grecja, Grenlandia, Węgry, Islandia, Irlandia, Włochy, Kazachstan, Kirgistan, Łotwa, Litwa, Luksemburg, Malta, Holandia, Macedonia Północna, Norwegia, Republika Mołdawii, Polska, Portugalia, Rumunia, Serbia, Słowacja, Słowenia, Hiszpania, Szwecja, Szwajcaria, Tadżykistan, Anglia, Szkocja i Walia (Wielka Brytania)”.
Instytut Matki i Dziecka – Fundacja
