22 lipca mija 78. rocznica śmierci zasłużonego nakielanina ks. Ignacego Gepperta, wieloletniego proboszcza nakielskiej fary, działacza społecznego i badacza dziejów Krajny.
Ignacy Geppert urodził się 20 stycznia 1884 r. we wsi Padniewo koło Mogilna. Studia filozoficzno-teologiczne odbył w Poznaniu i Gnieźnie, studiował także historię we Wrocławiu. Klerykiem został w 1907 r. Święcenia kapłańskie otrzymał 22 stycznia 1911 r. Pełnił posługę w kilku miejscowościach na terenie Wielkopolski. dał się poznać jako dobry kapłan, a także społecznik i naukowiec. Był opiekunem ruchu skautów w Inowrocławiu. W Pakości prowadził biuro pomocy prawnej oraz badał dzieje kościoła i zajmował się innymi naukami. W czasie wojny polsko–rosyjskiej (1919-21) był kapelanem Wojska Polskiego w randze majora.
Proboszcz fary
Z Nakłem nad Notecią związany od maja 1921 r. Szybko zyskał uznanie jako dobry kapłan i zaradny proboszcz. Rozpoczął od remontu kościoła( oczyszczenie i naprawa dachu, odnowione stacje drogi krzyżowej z 1846 r.), który podupadł podczas wojny. Rozbudował farę (planowanie od 1922 r, prace od 1923 do 1928 r., gdy rozliczono koszty). Jednowieżowy kościół klasycystyczny stał się trójnawową bazyliką neobarokowo-klasycystyczną. W kolejnych latach modernizował wnętrze. Podczas wizyty w 1925 r. kardynał Dalbor podjął decyzję i utworzył 22 lipca 1925 r. parafię pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika. Ks. Geppert administrował obydwiema parafiami. 30 września 1928 r. został Konsulatorem Archidiecezji Gnieźnieńskiej. Wielkim wydarzeniem w Nakle był XVIII Zjazd Katolicki archidiecezji gnieźnieńskiej, w którym udział wzięło ok. 20 tys. osób i 100 duchownych. Organizowano pielgrzymki do różnych miejsc w Polsce. Przy parafii działały organizacje katolickie, chór kościelny, Bractwo Matek Chrześcijańskich i Towarzystwo Robotników Polskich.
Działacz społeczny
Był także aktywnym działaczem społecznym. W 1921 r. stanął na czele komitetu pomocy biednym (pomoc finansowa i materialna – opał, mąka, mięso). W okresie kryzysu z przełomu lat 20. i 30-ych działał w Powiatowym Komitecie do Walki z Bezrobociem. Był radnym Rady Miejskiej w Nakle. Był prezesem PCK w Nakle oraz zastępcą prezesa Towarzystwa Pomocy Naukowej im. ks. K. Marcinkowskiego. Działał w Komitecie Towarzystwa Przyjaciół Gimnazjum, a z okazji 50-lecia gimnazjum nakielskiego w 1926 r. i przygotował pracę na temat historii Nakła i okolic pt. „Dzieje ziemi nakielskiej aż do pierwszego rozbioru Polski”.
Historyk i publicysta
Jako badacz historii wniósł ogromny wkład w utrwalenie dziejów Nakła i okolic. Był współzałożycielem i redagował „Przegląd Bydgoski” (1933-39), w którym ogłaszał artykuły o historii regionu. Na łamach „Głosu Krajny” ks. Ignacy Geppert opublikował wyniki swoich badań językowych nad krajeńskimi nazwami geograficznymi i nazwiskami. Wykazywał, iż nazwiska wielu mieszkańców regionu mają słowiański rodowód, ale zostały zniekształcone w wyniku germanizacji. Napisał kilka prac o charakterze naukowym i popularnym: „Stronnictwo demokratyczno-narodowe w świetle nauki katolickiej”, „Żywot i czyny św. Wojciecha”, homilie „Umarł i pogrzebion”, „Szkice z rozważań wielkopostnych”. Współpracował z „Nową Biblioteką Kaznodziejską”, tłumaczył szkice hagiograficzne J. Joergensena „In excelsis”.
Najważniejsza pozycja w jego dorobku badawczym to „Dzieje ziemi nakielskiej aż do pierwszego rozbioru Polski”, która ukazała się w ramach „Krajna i Nakło. Studia i rozprawy wydane z okazji 50-lecia Gimnazjum im. Bolesława Krzywoustego w Nakle”, Nakło 1926 r.
Ofiara niemieckiego totalitaryzmu
Po niemieckim najeździe na Polskę został aresztowany przez Niemców 15 września 1939 roku i uwięziony w obozie przejściowym Albatros w Pile, a stamtąd przewieziony do obozu koncentracyjnego KL Dachau (nr więźnia 21861). 26 września 1939 roku trafił do obozu koncentracyjnego KL Buchenwald, gdzie niewolniczo pracował w kamieniołomach. 8 grudnia 1940 roku z powrotem trafił do obozu koncentracyjnego KL Dachau, gdzie zginął podczas niewolniczej pracy. Zmarł 22 lipca 1942 r. (inne źródła podają datę 21 lipca).
KL Dachau był głównym obozem koncentracyjnym dla księży katolickich w czasie II wojny światowej: Niemcy więzili tam ok. 3000 kapłanów, w tym ok. 1800 polskich. Kapłanów zmuszano do niewolniczej pracy na tzw. „Plantagach”, czyli placach polowych, przy budowach, m.in. krematorium. W barakach więziennych panował głód, szczególnie w latach 1941-1942, zimą przejmujące zimno a latem nieznośny upał. Więźniowie zapadali na choroby, w szczególności gruźlicę. Na wielu przeprowadzano zbrodnicze „eksperymenty medyczne”. Ponad 750 polskich duchownych zostało przez Niemców zamordowanych.
mgr Mariusz Gratkowski – Muzeum Ziemi Krajeńskiej w Nakle
fot. Muzeum Ziemi Krajeńskiej w Nakle
