Historia

Historia miasta i całej gminy związana jest ściśle z rzeką Noteć. Nazwa Nakło pochodzi od dwóch wyrazów „na” i „kieł”. Terminem „kieł” nazywano porozwieszane na brzegu rzeki słupy, do których przywiązywano łodzie. „Nakło” oznacza zatem miejsce, gdzie można było założyć czółno „na kieł” i zagościć na tamtejszym, błotnistym terenie.
Z kroniki Galla wynika, że Nakło było już w XI wieku głównym grodem warownym Pomorzan. Nazwa „Krajna” wymieniona została po raz pierwszy w dokumencie Przemysława II z 1286 roku. Oznaczała ona teren leżący na krańcu państwa polskiego, a w przypadku Krzyżaków, ziemię polską sąsiadującą z ich państwem na północ od Noteci.
Nakło posiada burzliwą historię. Niszczone i łupione było przez Krzyżaków i w późniejszym okresie Szwedów. Po I rozbiorze Polski, miasto znalazło się w granicy zaboru pruskiego i poddane zostało ostrej germanizacji. Rządy pruskie wpłynęły jednak korzystnie na rozwój gospodarczy Pomorza i samego Nakła.
W latach 70. XVIII wieku zaczęto tu budować Kanał Bydgoski, a w drugiej połowie XIX w. linię kolejową z Nakła do Bydgoszczy, a później do Gniezna i Chojnic. Rozwój rzemiosła i wzrost kultury rolnej na wsiach Krajny, sprawiły, że Nakło w połowie XIX w. przekształciło się w ośrodek o charakterze przemysłowym. Dominował tu przemysł przetwórczy, a zwłaszcza mięsny. Decydował o tym rozwój hodowli bydła na żyznych łąkach nadnoteckich. Wówczas powstały pierwsze zakłady przemysłowe – cukrownia i rzeźnia. Pod koniec XIX w. oddano do użytku również lecznicę miejską i stację telegraficzną. Na początku XX w. miasto posiadało wodociągi i zostało skanalizowane. Nakło było wówczas miastem o wysokim stopniu rozwoju gospodarczego. W 1905 r. funkcjonowały 372 przedsiębiorstwa, zakłady przemysłowe i rzemieślnicze oraz sklepy.
Rozwój gospodarczy zahamował wybuch wojny. Ponuro zapisała się w dziejach Nakła i okolic okupacja hitlerowska. W rejonie dawnej żwirowni w Paterku miały miejsce liczne egzekucje. Po II wojnie światowej odbudowane miasto zwiększyło zaludnienie prawie dwukrotnie.
Do 1975 r. Nakło należało do powiatu wyrzyskiego. Obecnie jest stolicą powiatu nakielskiego.(pw)