„Marsz kaszubski” zabrzmiał dziś (10 lutego) przy ulicy Św. Ducha w Toruniu. W zimowej aurze odsłonięto i poświęcono tablicę upamiętniającą Hieronima Derdowskiego, zasłużonego kaszubskiego działacza, pisarza i publicystę. Uroczystość z udziałem marszałka Piotra Całbeckiego odbyła się w 101. rocznicę zaślubin Polski z morzem, wydarzenia, w którym Kaszubi odegrali znaczącą rolę.
– Hieronim Derdowski jest ważną postacią związaną z historią naszego regionu, która w trudnych czasach zaborów odegrała niebagatelną rolę w rozwoju kaszubskiej kultury oraz integracji Kaszub z Polską. To ważne, abyśmy pamiętali o naszej przeszłości i pielęgnowali wspólne dziedzictwo – powiedział marszałek Piotr Całbecki.
Wczoraj odsłonięto tablicę wmurowaną w fasadę kamienicy przy ulicy Św. Ducha 10 w Toruniu, gdzie dawniej mieszkał Hieronim Derdowski. Wydarzenie rozpoczęło przemówienie dr Michała Targowskiego poświęcone postaci kaszubskiego działacza i publicysty. Odsłonięcia wykonanej z brązu tablicy dokonali wspólnie marszałek Piotr Całbecki i prezes Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego Jan Wyrowiński. Na uroczystości obecny był prezydent Torunia Michał Zaleski oraz wiceprzewodniczący Rady Miasta Torunia Łukasz Walkusz. Tablicę poświęcił ksiądz Jan Perszon. W trakcie uroczystości zabrzmiał „Marsz kaszubski”, do którego słowa napisał sam Derdowski. Skomponowany przez Feliksa Nowowiejskiego utwór, uznawany jest współcześnie za hymn Kaszubów.
„Nie ma Kaszeb bez Polonii, a bez Kaszeb Polsci”
Hieronim Derdowski był jedną z najbarwniejszych i najwybitniejszych postaci kaszubskiego ruchu regionalnego w XIX wieku. Urodził się w 1852 roku w Wielu (dziś powiat kościerski). W młodości pracował jako prywatny nauczyciel na terenie Kaszub i Wielkopolski. W 1879 roku zamieszkał w Toruniu, publikował utwory literackie w „Gazecie Toruńskiej”, której był wieloletnim redaktorem. Z powodu prześladowań władz pruskich w 1885 roku wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie prowadził działalność społeczną wśród środowisk polonijnych. Na obczyźnie redagował „Gazetę Narodową” i „Pielgrzyma Polskiego”, był zwolennikiem umocnienia polskiej tożsamości wśród mieszkańców Kaszub. Zasłynął przede wszystkim jako autor pierwszych poematów publikowanych w języku Kaszubów: „O Panu Czorlińścim co do Pucka po sece jachoł”, „Kaszube pod Widnem” i „Jasiek z Knieji”.
Odsłonięciu upamiętniającej Derdowskiego tablicy przyświeca jego hasło „Nie ma Kaszeb bez Polonii, a bez Kaszeb Polsci”. Słowa te stały się mottem dla postępowania kolejnych pokoleń Kaszubów, którzy zdołali utrzymać polskość Pomorza do czasu przejęcia tych terenów przez wojska generała Józefa Hallera w początku 1920 roku. Wczoraj obchodziliśmy 101. rocznicę tego wydarzenia.
Tablica powstała z inicjatywy Oddziału Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w Toruniu i została ufundowana przez samorząd województwa kujawsko-pomorskiego. Jej autorem jest toruński rzeźbiarz Tadeusz Porębski.
Beata Krzemińska rzecznik prasowa Urzędu Marszałkowskiego
Zdjęcie wyróżniające: Marszałek Piotr Całbecki wspólnie z Prezesem Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego Janem Wyrowińskim odsłaniają tablicę poświęconą pamięci Hieronima Derdowskiego, fot. Mikołaj Kuras dla UMWKP
