Z udziałem marszałka Piotra Całbeckiego, prezesa Związku Nauczycielstwa Polskiego Sławomira Broniarza i prezesa regionalnych struktur ZNP Jacka Kempskiego odbyła się dziś (3 października 2020 roku) w toruńskim Parku Pamięci uroczystość odsłonięcia płyty upamiętniającej zamordowanych jesienią’39 polskich nauczycieli. W 81. rocznicę zbrodni pomorskiej oddajemy hołd niewinnym ofiarom cywilnym pierwszych miesięcy II wojny światowej.
W ceremonii uczestniczyli przedstawiciele kujawsko-pomorskich środowisk nauczycielskich i reprezentacje szkół z pocztami sztandarowymi, przedstawiciele Instytutu Pamięci Narodowej, toruńscy samorządowcy i wojsko. Tablicę poświęconą pedagogom, ofiarom antypolskich i antyinteligenckich czystek 1939 roku, odsłoniła Jadwiga Tokarska, córka zamordowanego przez niemieckich zbrodniarzy Bogusława Magiery, której towarzyszyli marszałek Piotr Całbecki i wiceprezydent Torunia Zbigniew Fiderewicz oraz Sławomir Broniarz i Jacek Kempski z ZNP.
W swoim wystąpieniu gospodarz województwa przywołał postać kierownika szkoły w podtoruńskich Świerczynkach Leona Filcka, zamordowanego, tak jak wieku innych, w lesie na toruńskiej Barbarce i tam pochowanego w zbiorowej mogile, członka własnej rodziny. – Na Pomorzu nie ma rodziny, która w tamtym czasie nie opłakiwałaby kogoś bliskiego. Tak działał eksperyment nowego hitlerowskiego „porządku” zaprowadzonego na naszych ziemiach. Kiedy wspominamy tamte wydarzenia musimy zwracać uwagę zna zło, które się czai w naszych sercach – byśmy nigdy nie dopuścili do eskalacji nienawiści. Żebyśmy uszanowali drugiego człowieka, żebyśmy uszanowali wzajemnie swoją godność. Tylko tak można budować pokój – w niegasnącej nadziei, że on nie jest nam dany na chwilę, że nie zgaśnie nagle, zdmuchnięty, tak jak to było przed 81 laty – podkreślił.
– Ta uroczystość wpisuje się w obchody 115. rocznicy powstania ZNP i 100. rocznicy powstania związku nauczycielskiego w Toruniu. Jest też lekcją historii dla nas wszystkich. W liczbie 30 tysięcy pomordowanych Pomorzan jest blisko 2 tysiące nauczycieli. Podczas II wojny światowej w [niemieckich] obozach śmierci, w więzieniach, katowniach, a także na terenie Rosji zginęło prawie 10 tysięcy naszych koleżanek i kolegów. Uznawali, że ich posłannictwem, ich zadaniem jest obrona polskich dzieci. To jest wkład społeczności nauczycielskiej w to, że po hekatombie II wojny światowej, po tym bezmiarze dramatu i okrucieństwa, mogliśmy mówić o odrodzonej polskiej edukacji – mówił Sławomir Broniarz.
Regionalny Kujawsko-Pomorski Okręg ZNP otrzymał marszałkowski medal wybity z okazji stulecia powrotu Pomorza i Kujaw do macierzy.
Obchodzący stulecie istnienia toruński oddział ZNP przyznał własne odznaczenia, Medale Zasługi 100-lecia, które wręczyła podczas dzisiejszej uroczystości honorowa prezes organizacji Urszula Polak. Wśród odznaczonych są marszałek Piotr Całbecki, przewodnicząca sejmiku województwa Elżbieta Piniewska, prezes ZNP Sławomir Broniarz, prezydent Torunia w latach 1998-2002 Wojciech Grochowski, wiceprzewodniczący Rady Miasta Torunia Łukasz Walkusz, sekretarz województwa Marek Smoczyk oraz Zbigniew Mikielewicz, autor pomnika Pamięci Ofiar Zbrodni Pomorskiej i pozostałych instalacji w toruńskim Parku Pamięci.
Po apelu pamięci zebrani odśpiewali „Rotę”; w hołdzie poległym zabrzmiał salut z zabytkowych dział, odpalonych przez toruńskie Kurkowe Bractwo Strzeleckie.
Beata Krzemińska rzecznik prasowa Urzędu Marszałkowskiego
zdjęcia: Mikołaj Kuras
