Szubin: Pamięć o Zenonie Erdmannie

8 marca 2022 r. przypada 20. rocznica śmierci Patrona Muzeum Ziemi Szubińskiej Zenona Erdmanna. Przy mogile na cmentarzu w Szubinie,  Pana Zenona wspominali: jego córki, przedstawiciele samorządu, harcerstwa oraz muzeum. Okolicznościowe wiązanki i znicze pamięci złożyli: Burmistrz Szubina Mariusz Piotrkowski wraz z Sekretarzem Gminy Renatą Kabulla, Radny Rady Powiatu Nakielskiego Ignacy Pogodziński, Wiceprzewodniczący Rady Miejskiej w Szubinie Remigiusz Kasprzak, Dyrektor Muzeum Ziemi Szubińskiej Kamila Czechowska. Obecni byli również pracownicy Muzeum Ziemi Szubińskiej, przedstawiciel Rady Seniorów Gminy Szubin, Seniorzy Związku Harcerstwa Polskiego w Szubinie oraz delegacja Gminnej Spółdzielni Samopomoc Chłopska w Szubinie.

Zenon Erdmann – szubinianin pochodził z rodziny rzemieślniczej, osiadłej od kilku pokoleń na Pałukach. Urodził się 17 listopada 1918 roku w Szubinie, w pamiętny dla tego miasta dzień – pierwszej przedpowstańczej patriotycznej manifestacji ludności polskiej w tym mieście przeciwko zaborcom. Ojciec Teodor był blacharzem, społecznikiem, działaczem polskiego 'Sokoła’ od jego powstania w Szubinie w czasie niewoli pruskiej. Matka Marta z domu Służewska byłą córką murarza. Obie rodziny wspierały Powstanie Wielkopolskie.

Do szkoły powszechnej Zenon Erdmann uczęszczał w Szubinie. Była to obecna Szkoła Podstawowa nr 1 im. Władysława Jagiełły. Tam jako 10-letni chłopiec wstąpił do harcerstwa, której to organizacji pozostał wierny do śmierci pełniąc szereg odpowiedzialnych funkcji, w tym 20 lat był społecznym komendantem Hufca ZHP Szubin.

Po szkole powszechnej uczył się w Państwowym Gimnazjum Humanistycznym w Bydgoszczy, gdzie w 1937 r. złożył maturę. Bezpośrednio po maturze rozpoczął pracę zawodową w Wydziale Powiatowym w Szubinie. Praca w samorządzie wypełniła jego całe życie zawodowe.

W 1939 r. był zastępcą komendanta harcerskiego pogotowia wojennego w Szubinie. Wspomnienia z tamtego okresu gdy czuć było zbliżającą się wojnę opisał i wydał drukiem wiele lat później. Po wybuchu wojny był jednym z ostatnich, którzy opuszczali Szubin w obawie przed zbliżającymi się wojskami niemieckimi.

Po powrocie do Szubina w czasie okupacji hitlerowskiej, pracował jako robotnik i przyuczony blacharz, kontynuując pracę w harcerstwie i kierując grupą konspiracyjną Szarych Szeregów w Szubinie. Zadaniem Szarych Szeregów było poza pracą wychowawczo – patriotyczną wśród młodzieży także przechowanie cennych pamiątek i dokumentów. Niektóre z ocalonych dokumentów znajdują się w szubińskim muzeum.

Szubińska harcerska grupa konspiracyjna pod kierownictwem Zenona Erdmanna, mimo stałego ubytku działając pod kryptonimami „Kościuszkowcy” lub ” Klub filatelistów” czynna była do końca wojny. Szczególną uwagę należy zwrócić na kilkuletnią konspiracyjną współpracę szubińskich harcerzy, w tym również osobiście Zenona Erdmanna, najpierw z uwięzionymi Polakami, a następnie z alianckimi jeńcami wojennymi z obozu w Szubinie.

Po wojnie Zenon Erdmann wrócił do pracy w samorządzie powiatowym i miejskim w Szubinie, któremu był wierny do czasu przejścia na emeryturę w 1979 r. Pracując pełnił szereg odpowiedzialnych funkcji, w tym przez 25 lat kierował wydziałem planowania powiatowego. W pierwszych latach po wojnie studiował zaocznie, uzyskując dyplom ukończenia w 1949 r. Wyższej Szkoły Nauk Administracyjnych w Łodzi. W 1947 r. wstąpił w związek małżeński z Haliną z domu Kozłowską, z którą doczekał się trzech córek.

Przez całe życie działał społecznie w ZHP. Był harcmistrzem i instruktorem seniorem ZHP. Organizował i kierował licznymi obozami harcerskimi. Z jego inicjatywy wybudowany został Dom Harcerza w Szubinie. Przez wiele lat był członkiem Komendy Hufca ZHP, działał w komisjach historycznych ZHP w Szubinie i Bydgoszczy. Był znanym w kraju kolekcjonerem – filatelistą, w tym opiekunem najstarszego w kraju Młodzieżowego Koła Filatelistów w Szubinie. W ciągu swego długiego życia działał między innymi w Społecznym Funduszu Odbudowy Stolicy, ruchu przeciwalkoholowym, w komitecie ochrony miejsc pamięci narodowej, związku kombatantów, kole Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego, w Kujawsko-Pałuckim Towarzystwie Kulturalnym.

Przez okres 30 lat był organizatorem i opiekunem Izby Pamięci Narodowej przy Domu Harcerza w Szubinie. Na początku lat dziewięćdziesiątych zainicjował przekształcenie Izby Pamięci w Muzeum Ziemi Szubińskiej, którym jako kustosz kierował do ostatnich swych dni.

Interesował się historią regionu. Autor kilkunastu prac na tematy z dziedzic historii Ziemi Szubińskiej i harcerstwa. Współautor Dziejów Szubina pod red. Mariana Biskupa.

Wśród kilkudziesięciu odznaczeń i odznak oraz kilkuset dyplomów, najwięcej cenił: Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, medal Zwycięstwa i Wolności, medale Edukacji Narodowej, Za Zasługi Dla Obronności Kraju, Złoty Krzyż za Zasługi dla ZHP z rozetą i mieczami, złote odznaki: Odbudowy Warszawy, Polskiego Związku Filatelistów, Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej, medale za zasługi dla Szubina, Kcyni i województwa bydgoskiego, Krzyż Armii Krajowej oraz medal za długoletnie pożycie małżeńskie.

Zenon Erdmann zmarł 8 marca 2002r., a pochowany został 11 marca na cmentarzu parafialnym. 10 listopada 2003 r. Muzeum Ziemi Szubińskiej nosi imię Zenona Erdmanna.

Urząd Miejski w Szubinie